مقدمه: صنعت حمل و نقل سنگین اروپا همواره تحت سلطه دو غول بزرگ سوئدی، یعنی ولوو تراکس (Volvo Trucks) و اسکانیا (Scania) بوده است. هر دو شرکت با سابقه‌ای درخشان، نه تنها در مدل‌های پرچمدار خود (مانند FH 500 و R 500/S 500)، بلکه در رده توان میانی و کاربری‌های متنوع نیز رقابت نزدیکی دارند. کشنده‌های ولوو FH 460 و اسکانیا G 460 نمایندگان اصلی این رقابت در کلاس ۴۶۰ اسب بخار هستند.
ولوو FH 460، با بهره‌گیری از زیرساخت کابین و فناوری‌های سری FH (که برای حمل و نقل‌های بین‌المللی طراحی شده)، بر ایمنی، راحتی راننده و کارایی سوخت تمرکز دارد. در مقابل، اسکانیا G 460، به عنوان عضوی از سری G اسکانیا (که ترکیبی از راحتی سری R و کاربردی بودن سری P است)، بر دوام ساختاری، دید خوب و مدولار بودن قطعات تأکید می‌کند. انتخاب بین این دو، فراتر از یک تصمیم ساده؛ بلکه انتخابی بین دو فلسفه مهندسی متمایز سوئدی است.
۱. بررسی قوای محرکه و عملکرد فنی
موتور و گیربکس، قلب تپنده هر کشنده‌ای هستند و در این رده توان، هر دو رقیب مشخصات بسیار نزدیکی را ارائه می‌دهند، اما جزئیات مهندسی تفاوت‌های کلیدی را رقم می‌زند.
۱.۱. موتور و گشتاور
| مشخصه فنی | ولوو FH 460 (موتور D13) | اسکانیا G 460 (موتور DC13) |
| مدل موتور | D13A460 / D13K (۱۲.۸ لیتر) | DC13 (۱۲.۷ لیتر) |
| توان خروجی | ۴۶۰ اسب بخار | ۴۶۰ اسب بخار |
| حداکثر گشتاور | ۲۳۰۰ نیوتن‌متر (در بازه ۱۰۰۰-۱۴۰۰ دور) | ۲۲۵۰ نیوتن‌متر (در بازه ۱۰۰۰-۱۳۰۰ دور) |
| آرایش سیلندر | ۶ سیلندر خطی | ۶ سیلندر خطی |
| سیستم آلایندگی | معمولاً SCR (ادبلو) | SCR / EGR (بسته به نسل) |
هر دو موتور، با حجم تقریبی ۱۳ لیتر و توان ۴۶۰ اسب بخار، برای کاربری‌های سنگین و مسافت‌های طولانی در شرایط مختلف جاده‌ای بهینه شده‌اند.
- برتری ولوو در گشتاور: ولوو FH 460 با ۲۳۰۰ نیوتن‌متر گشتاور، اندکی برتری اسمی نسبت به G 460 (با ۲۲۵۰ نیوتن‌متر) دارد. اگرچه این تفاوت ۵۰ نیوتن‌متری در عمل ممکن است چندان محسوس نباشد، اما به همراه تکنولوژی‌های ولوو، قدرت کشش بیشتری را در بارهای فوق سنگین یا هنگام حرکت در سربالایی‌های تند فراهم می‌سازد.
- بازده سوخت اسکانیا: اسکانیا با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر در تزریق سوخت و کالیبراسیون دقیق موتور (که هدف آن به حداکثر رساندن گشتاور در دورهای پایین‌تر است)، در برخی تست‌ها توانسته است بازده سوخت بهتری را نسبت به رقبای هم‌رده نشان دهد. این موضوع به خصوص در مدل‌های جدیدتر اسکانیا (با تکنولوژی Super) بسیار برجسته است، اگرچه FH 460 نیز در این زمینه عملکرد بسیار خوبی دارد.
۱.۲. سیستم انتقال قدرت (I-Shift در برابر Opticruise)
جدال گیربکس‌های هوشمند، نقطه تمایز اصلی این دو برند است:
- Volvo I-Shift: گیربکس I-Shift ولوو، یک سیستم تماماً اتوماتیک و هوشمند است که به دلیل سرعت، دقت و کارایی بی‌نظیرش شناخته می‌شود. این گیربکس با استفاده از حسگرها و نرم‌افزارهای پیشرفته، بهترین لحظه تعویض دنده را پیش‌بینی می‌کند و انتقال قدرت را تقریباً بدون وقفه انجام می‌دهد. شهرت I-Shift ولوو به قدری است که بسیاری از رانندگان، آن را یکی از دلایل اصلی انتخاب محصولات ولوو می‌دانند.
- Scania Opticruise: اسکانیا از گیربکس Opticruise استفاده می‌کند که به اندازه I-Shift پیشرفته و قابل اعتماد است، اما از نظر فنی، نحوه تعویض دنده‌ها و منطق نرم‌افزاری آن کمی متفاوت است. در مدل‌های جدیدتر، اسکانیا آپشن‌های متعددی را برای Opticruise ارائه می‌دهد، از جمله حالت‌های مختلف رانندگی و کلاچ اتوماتیک یا کلاچ پدالی (در نسخه‌های نیمه اتوماتیک قدیمی‌تر)، که امکان انعطاف‌پذیری بیشتری را برای راننده فراهم می‌کند.
- سیستم‌های ترمز کمکی:
- ولوو (VEB): ولوو از سیستم ترمز موتور VEB (Volvo Engine Brake) بهره می‌برد که با استفاده از سوپاپ‌های موتور، نیروی ترمزی فوق‌العاده‌ای را تأمین می‌کند و در مسیرهای شیب‌دار، کاهش فشار زیادی از ترمزهای اصلی و افزایش ایمنی را به ارمغان می‌آورد.
- اسکانیا (Retarder): اسکانیا معمولاً بر استفاده از ریتاردر (Retarder) هیدرولیکی یا داخلی تأکید دارد که قدرت ترمزگیری کمکی بسیار بالایی را به خصوص در سرعت‌های بالا و بارهای سنگین فراهم می‌کند. برخی رانندگان، عملکرد ریتاردر اسکانیا را در کنترل سرعت ثابت در سراشیبی‌های طولانی، بهتر می‌دانند.
۲. کابین و ارگونومی: راحتی مسافت طولانی در مقابل کاربردی بودن سری G
تفاوت در طراحی کابین مهم‌ترین عامل تصمیم‌گیری برای رانندگانی است که بخش زیادی از زندگی خود را در کامیون می‌گذرانند.
۲.۱. ساختار و ابعاد کابین
- Volvo FH 460 (سری FH):
- طراحی کابین: کابین‌های سری FH ولوو (از جمله Globetrotter) برای مسافت‌های طولانی (Long-Haul) و فراهم کردن حداکثر فضای زندگی طراحی شده‌اند.
- فضای داخلی: ولوو معمولاً فضای داخلی جادار، سقف بلند و نورپردازی هوشمندی را ارائه می‌دهد که احساس راحتی یک خانه کوچک را به راننده می‌دهد. با این حال، در برخی نسخه‌های FH، یک تونل موتور کوچک در کف وجود دارد که اندکی از فضای ایستادن می‌کاهد.
- دید راننده: طراحی کابین FH با ستون‌های A نازک‌تر و آینه‌های جانبی بهینه شده، دید راننده را به خوبی تأمین می‌کند.
- Scania G 460 (سری G):
- طراحی کابین: کابین سری G اسکانیا در مقایسه با سری پرچمدار R/S، کابین کمی پایین‌تر و کوتاه‌تر است، اما نسبت به سری P، جادارتر است. این سری بیشتر برای کاربری‌های منطقه‌ای و نیمه مسافت طولانی مناسب است.
- فضای داخلی: سری G در مقایسه با FH، معمولاً دارای فضای داخلی کمتری است و ارتفاع سقف و فضای ایستادن در آن به اندازه کابین‌های Globetrotter ولوو نیست. این سری بر کاربردی بودن و دسترسی آسان به ابزارها تمرکز دارد.
- ارگونومی: اسکانیا در طراحی داشبورد و محل قرارگیری دکمه‌ها از اصول ارگونومیک بسیار بالایی پیروی می‌کند و ادعا می‌شود که همه چیز در دسترس راننده قرار دارد. قرارگیری شیفتر دنده در کنار ستون فرمان (در مدل‌های جدیدتر) به جای کنسول میانی (مانند ولوو) یکی از تفاوت‌های مهم ارگونومیک است.
۲.۲. سیستم‌های تعلیق و راحتی رانندگی
- فرمان‌پذیری ولوو (VDS): ولوو در مدل‌های FH (هرچند که در نسخه‌های ۴۶۰ ممکن است یک آپشن باشد) سیستم فرمان دینامیک خود یعنی VDS (Volvo Dynamic Steering) را ارائه می‌دهد. این سیستم فرمان هیدرولیک را با یک موتور الکتریکی ترکیب می‌کند که باعث نرم شدن فوق‌العاده فرمان در سرعت‌های پایین و حفظ پایداری عالی در سرعت‌های بالا می‌شود و خستگی راننده را به شدت کاهش می‌دهد. این یک برتری فنی بزرگ برای ولوو است.
- کیفیت سواری اسکانیا: اسکانیا به دلیل استفاده از شاسی و سیستم تعلیق با کیفیت بالا، همواره شهرت خوبی در زمینه کیفیت سواری و پایداری در پیچ‌ها داشته است. رانندگان اسکانیا اغلب از حس کنترل و ارتباط با جاده که اسکانیا فراهم می‌کند، رضایت دارند.
۳. ایمنی، تکنولوژی و ارزش اقتصادی در بازار ایران
در نهایت، موفقیت یک کشنده به توانایی آن در حفظ ایمنی راننده و ناوگان و همچنین دوام اقتصادی در بلندمدت بستگی دارد.
۳.۱. ایمنی و دید
- استاندارد ایمنی ولوو: ولوو، به طور سنتی، استاندارد ایمنی صنعت را تعیین می‌کند. FH 460 مجهز به سیستم‌های ایمنی فعال پیشرفته‌ای مانند EBS، ESP، ترمز اضطراری خودکار (AEB) و سیستم هشدار انحراف از مسیر است. ساختار کابین ولوو نیز برای جذب حداکثر انرژی در تصادفات طراحی شده و تست‌های ایمنی سخت‌گیرانه‌ای را پشت سر گذاشته است.
- فلسفه ایمنی اسکانیا: اسکانیا نیز در زمینه ایمنی پیشرو است و سری G مجهز به تکنولوژی‌های روز (شامل EBS و ESP) است. یکی از مزیت‌های اسکانیا، دید عالی راننده به دلیل ارتفاع پایین‌تر و قرارگیری راننده نزدیک‌تر به جلو در سری G است که به کنترل بهتر در ترافیک‌های شهری و کاربری‌های منطقه‌ای کمک می‌کند.
۳.۲. ارزش خرید، خدمات و نقدشوندگی در ایران
- جایگاه ولوو FH 460: ولوو FH در تمام نسخه‌ها (از جمله ۴۶۰) در ایران یک برند جاافتاده، پرتقاضا و با ارزش فروش مجدد (نقدشوندگی) بسیار بالا محسوب می‌شود. گستردگی شبکه خدمات پس از فروش و نمایندگی‌ها (سایپا دیزل) و دسترسی نسبتاً خوب به قطعات یدکی، ولوو را به گزینه‌ای مطمئن تبدیل کرده است.
- جایگاه اسکانیا G 460: اسکانیا G 460 نیز به دلیل کیفیت ساخت بالا و دوام موتورهای سری DC13، کشنده‌ای بسیار محبوب در ایران است. با این حال، در نبرد نهایی نقدشوندگی و قیمت فروش دست دوم، سری FH ولوو اغلب دست بالا را دارد، هرچند که کشنده‌های اسکانیا نیز به دلیل کارایی و دوام، جایگاه قوی خود را حفظ کرده‌اند.
نتیجه‌گیری نهایی: انتخاب میان دو مسیر برتر سوئدی
مقایسه ی ولوو FH 460 و اسکانیا G 460 باتوجه به مطالب بالا انجام شد، جدول زیر خلاصه ی مطالب بالا می باشد.
| برچسب مقایسه | ولوو FH 460 (برتری) | اسکانیا G 460 (برتری) |
| راحتی راننده (مسافت طولانی) | کابین جادارتر، ارگونومی FH و آپشن VDS | کابین کاربردی، ارگونومی خوب و دید عالی |
| گیربکس و کارایی رانندگی | گیربکس I-Shift با دقت و سرعت بی‌نظیر | گیربکس Opticruise با انعطاف‌پذیری بالا |
| گشتاور موتور | ۲۳۰۰ نیوتن‌متر (اندکی بیشتر) | ۲۲۵۰ نیوتن‌متر (گشتاور در دور پایین‌تر) |
| سیستم ترمز کمکی | VEB (ترمز سوپاپ‌ها) | ریتاردر قدرتمند (هیدرولیک/داخلی) |
| ارزش بازار و نقدشوندگی | بسیار بالا و رهبر بازار ایران | بالا و مورد اعتماد رانندگان |
| بهره‌وری سوخت | خوب و استاندارد | اندکی بهتر (بسته به نسل و کالیبراسیون) |
انتخاب نهایی:
- اگر اولویت شما بالاترین سطح ایمنی، راحتی در مسافت‌های بین‌المللی و نقدشوندگی مطلق در بازار است، ولوو FH 460 برنده است.
- اگر به دنبال یک کامیون کاربردی، باکیفیت و با دوام اثبات شده هستید که حس رانندگی اسپرت‌تری دارد و ممکن است در مصرف سوخت اندکی بهینه باشد، اسکانیا G 460 گزینه بسیار قدرتمندی است.
در نهایت، هر دو کشنده ی ولوو FH 460 و اسکانیا G 460 در کلاس ۴۶۰ اسب بخار، جزء بهترین‌ها در جهان هستند و می‌توانند سال‌ها به عنوان سرمایه‌ای مطمئن در ناوگان حمل و نقل شما خدمت کنند.