مقدمه: در بازار رقابتی کشنده‌های اروپایی، ولوو FH 460 و اسکانیا R 450 دو رقیب جدی از یک سرزمین (سوئد) هستند، اما در کلاس‌بندی و فلسفه مهندسی تفاوت‌های بارزی دارند. ولوو FH، پرچمدار کلاس لوکس و طولانی‌مدت ولوو است که در نسخه ۴۶۰ اسب بخار، قدرت بالا را با کابین FH ترکیب می‌کند. در مقابل، اسکانیا R 450، از سری پرچمدار و خوش‌نام “R” اسکانیاست که راحتی کابین عالی را با توان ۴۵۰ اسب بخار ترکیب کرده است. نقطه تمرکز این مقایسه بر تفاوت‌های دقیق فنی و عملیاتی میان این دو مدل است: FH 460 با ۱۰ اسب بخار قدرت بیشتر و گیربکس بهینه I-Shift در برابر R 450 با کابین سری R لوکس‌تر و تمرکز اسکانیا بر ماژولار بودن و کارایی سوخت. در نهایت، انتخاب به نیاز راننده، نوع بار و اهمیت یک ویژگی خاص (مانند قدرت موتور یا فضای کابین) بستگی دارد.
۱. تحلیل قوای محرکه و عملکرد در جاده
اگرچه هر دو کشنده در رده توان میانی قرار می‌گیرند، تفاوت در توان اسمی و نحوه مدیریت گشتاور توسط گیربکس‌های اختصاصی، عملکرد آن‌ها را در جاده‌های ترانزیتی متفاوت می‌سازد.
۱.۱. مشخصات موتور و تفاوت در توان
| مشخصه فنی | ولوو FH 460 (موتور D13) | اسکانیا R 450 (موتور DC13) |
| توان خروجی | ۴۶۰ اسب بخار | ۴۵۰ اسب بخار |
| حداکثر گشتاور | ۲۳۰۰ نیوتن‌متر (در بازه ۱۰۰۰-۱۴۰۰ دور) | ۲۳۵۰ نیوتن‌متر (در بازه ۱۰۰۰-۱۳۰۰ دور) |
| حجم موتور | ۱۲.۸ لیتر (D13) | ۱۲.۷ لیتر (DC13) |
| استاندارد آلایندگی | یورو ۵/۶ (بسته به نسل) | یورو ۶ (معمولاً در نسخه‌های جدیدتر) |
- برتری گشتاور اسکانیا: برخلاف انتظار اولیه (که FH قوی‌تر است)، اسکانیا R 450 در این نسل به لطف مهندسی موتور DC13 و تکنولوژی‌های سوپر (در مدل‌های جدیدتر)، توانسته است ۲۳۵۰ نیوتن‌متر گشتاور تولید کند که ۵۰ نیوتن‌متر بیشتر از FH 460 است. این گشتاور بالاتر، به اسکانیا کمک می‌کند تا با وجود ۱۰ اسب بخار کمتر، در شرایط شروع حرکت زیر بار سنگین یا شیب‌های ناگهانی، قدرت کشش مناسبی را حفظ کند و فشار کمتری به موتور وارد شود.
- برتری توان اسمی ولوو: ولوو FH 460 همچنان با ۴۶۰ اسب بخار، در رده توان اسمی ۱۰ اسب بخار برتری دارد. این توان بالاتر، به خصوص در زمان نیاز به شتاب‌گیری یا حفظ سرعت بالا در بزرگراه‌ها، می‌تواند مزیت خود را نشان دهد.
- بهره‌وری سوخت: به طور کلی، اسکانیا (به خصوص سری R و S با موتورهای به‌روز) در تست‌های مستقل به دلیل طراحی ماژولار و بهینه‌سازی‌های آیرودینامیکی، اغلب به دلیل بازده سوخت بهتر شهرت دارد. هرچند FH 460 نیز در این زمینه بسیار رقابتی عمل می‌کند، اما اسکانیا R 450 به عنوان یک کشنده ترانزیت، در کاهش هزینه‌های سوخت در مسافت‌های طولانی هدفمندتر طراحی شده است.
۱.۲. عملکرد گیربکس و ترمزهای کمکی
- ولوو I-Shift: گیربکس I-Shift ولوو نه تنها به دلیل سرعت تعویض دنده، بلکه به دلیل ادغام کامل با سیستم‌های هوشمند حمل و نقل (مانند I-See) شهرت دارد. I-See می‌تواند با استفاده از اطلاعات GPS و نقشه‌های توپوگرافی مسیر (ارتفاع و شیب‌ها)، تعویض دنده‌ها را پیش از رسیدن به سربالایی یا سراشیبی برنامه‌ریزی کند و مصرف سوخت را به حداقل برساند. این ویژگی یک مزیت رقابتی مهم برای ولوو در رانندگی‌های ترانزیت پیچیده است.
- اسکانیا Opticruise: گیربکس Opticruise اسکانیا، پاسخی قدرتمند به I-Shift است. در نسل‌های جدید، سرعت و دقت تعویض دنده Opticruise بهبود چشمگیری یافته است. Opticruise نیز مانند I-Shift دارای سیستم‌های هوشمند مشابهی برای پیش‌بینی مسیر است، اما برخی رانندگان، گیربکس ولوو را در زمان‌های حساس یا در دنده‌های کرال، هوشمندتر می‌دانند.
- ترمزهای کمکی:
- اسکانیا R 450: مجهز به ریتاردر قوی (معمولاً هیدرولیکی یا داخلی) است که به طور مداوم قدرت ترمزگیری بالا را در اختیار راننده قرار می‌دهد. این ریتاردر برای کنترل بارهای سنگین در سراشیبی‌های طولانی، عملکرد بسیار موثری دارد.
- ولوو FH 460: مجهز به ترمز موتور VEB+ است که با نیروی ترمزگیری بالا، عملکردی نزدیک به ریتاردر دارد و مزیت آن در وزن کمتر نسبت به ریتاردر هیدرولیکی اسکانیاست. نسخه‌های فول آپشن ولوو نیز می‌توانند مجهز به ریتاردر هیدرولیکی شوند که در این صورت برتری فنی در ترمز کمکی به نفع ولوو خواهد شد.
۲. آسایش راننده: برتری مطلق کابین FH یا لوکس‌گرایی سری R؟
در حمل و نقل‌های بین‌المللی، کابین خانه دوم راننده است. در اینجا، هر دو کشنده ی ولوو FH 460 و اسکانیا R 450 از بهترین کابین‌های موجود در صنعت استفاده می‌کنند.
۲.۱. طراحی و فضای داخلی کابین
- Scania R-Series (Highline/Topline):
- کلاس کابین: سری R (به خصوص در نسخه‌های Highline و Topline) پرچمدار اسکانیاست.
- طراحی داخلی: اسکانیا R 450 به دلیل کیفیت مواد اولیه کابین، عایق‌بندی صوتی و تخت‌های راحت‌تر شهرت دارد. این کابین، حس لوکس بودن را بیشتر از FH القا می‌کند.
- مشکل ارتفاع: بزرگترین نقطه ضعف سری R در مقایسه با سری FH، وجود تونل موتور بسیار بزرگتر در کف کابین است. این تونل باعث می‌شود فضای ایستادن در مرکز کابین محدود شده و حرکت راننده از یک سمت به سمت دیگر دشوارتر شود.
- Volvo FH-Series (Globetrotter):
- کلاس کابین: کابین FH (مانند Globetrotter) برای حداکثر فضای زندگی و کار طراحی شده است.
- مزیت ارتفاع: نقطه قوت بزرگ FH 460، کف کاملاً صاف (یا تونل موتور بسیار کوچک) است. این ویژگی باعث می‌شود فضای داخلی بسیار جادارتر و قابل استفاده‌تر باشد و راننده به راحتی بتواند درون کابین جابجا شود.
- طراحی ارگونومیک: ولوو به دلیل طراحی داشبورد منحنی و قرارگیری دکمه‌های کنترلی در نزدیکی دست راننده، در زمینه ارگونومی رانندگی بی‌رقیب است. استفاده از سیستم فرمان دینامیک ولوو (VDS) (به عنوان یک آپشن مهم) نیز خستگی راننده را در طول شیفت‌های طولانی به شدت کاهش می‌دهد.
۲.۲. سیستم تعلیق و دید راننده
- تعلیق کابین: هر دو کشنده از سیستم تعلیق بادی کابین استفاده می‌کنند که سواری نرمی را تضمین می‌کند. با این حال، ولوو به طور سنتی بر راحتی و نرمی حرکت تمرکز بیشتری دارد، در حالی که اسکانیا بر پایداری در پیچ‌ها و حفظ تماس راننده با جاده تأکید می‌کند.
- دید و آینه‌ها: ولوو FH با آینه‌های بزرگتر و طراحی زاویه کابین، دید جانبی و پشتی بسیار خوبی را فراهم می‌کند. اسکانیا R 450 نیز دید عالی به جلو را به دلیل زاویه قرارگیری شیشه و آینه‌های جانبی بهینه شده، ارائه می‌دهد.
۳. تکنولوژی، دوام و جایگاه در بازار ایران
تکنولوژی‌های روز و دوام کامیون‌ها، عوامل تعیین‌کننده هزینه مالکیت بلندمدت (TCO) هستند.
۳.۱. سیستم‌های هوشمند و ایمنی
- FH 460: ولوو FH نیوفیس، کاملاً از نظر تکنولوژی به‌روز است. علاوه بر I-See و VDS، مجهز به سیستم‌های ایمنی پیشرفته‌ای مانند هشدار خواب‌آلودگی، کروز کنترل تطبیقی (ACC)، سیستم تشخیص عابر پیاده و ترمز اضطراری هوشمند (AEBS) است. ولوو به طور پیوسته تمرکز خود را بر ایمنی فعال و غیرفعال حفظ کرده است.
- R 450: اسکانیا R 450 نیز از آخرین نسل‌های سیستم‌های ایمنی اسکانیا، از جمله AEBS، LDW (هشدار خروج از خط) و ACC بهره می‌برد. سیستم مدیریت ناوگان اسکانیا، که اطلاعات دقیقی از عملکرد کامیون و راننده ارائه می‌دهد، برای مدیریت هزینه‌ها و آموزش رانندگی اقتصادی، بسیار مفید است.
۳.۲. دوام، قطعات یدکی و ارزش فروش مجدد
- دوام و اصطکاک (استهلاک): در بازار ایران، هر دو برند به دلیل دوام بالای خود شهرت دارند. اما برخی رانندگان و مکانیک‌ها معتقدند که موتورهای اسکانیا (به خصوص سری DC13) به دلیل طراحی ماژولار و کیفیت ساخت، استهلاک کمتری در بلندمدت دارند. این امر می‌تواند هزینه نگهداری R 450 را در طول زمان کاهش دهد.
- قطعات و خدمات:
- ولوو FH: به دلیل حضور گسترده و قدیمی‌تر در ناوگان ایران (توسط سایپا دیزل)، فراوانی قطعات FH 460 و آشنایی مکانیک‌ها با آن، بسیار بالا است.
- اسکانیا R: اسکانیا نیز (توسط ماموت دیزل) در ایران بسیار محبوب است و قطعات آن در دسترس است، اما در برخی مواقع، قطعات سری R (به دلیل تفاوت‌های جزئی با سری G) ممکن است کمیاب‌تر یا گران‌تر باشند.
- نقدشوندگی: در بازار دست دوم ایران، ولوو FH 460 به دلیل تقاضای گسترده‌تر، معمولاً از ارزش خرید و فروش مجدد (نقدشوندگی) بالاتری برخوردار است.
نتیجه‌گیری نهایی: قدرت متمرکز در برابر راحتی پرچمدار
| برچسب مقایسه | ولوو FH 460 (مزیت) | اسکانیا R 450 (مزیت) |
| توان خروجی | ۴۶۰ اسب بخار (۱۰ اسب بخار بیشتر) | ۴۵۰ اسب بخار |
| حداکثر گشتاور | ۲۳۰۰ نیوتن‌متر | ۲۳۵۰ نیوتن‌متر (۵۰ نیوتن‌متر بیشتر) |
| گیربکس هوشمند | I-Shift (هوشمندتر و سریع‌تر) | Opticruise (انعطاف‌پذیری و عملکرد عالی) |
| فضای کابین | کف صاف یا تونل موتور کوچک (فضای ایستادن عالی) | کابین سری R (متریال لوکس‌تر و طراحی پرچمدار) |
| تکنولوژی رانندگی | سیستم VDS (کاهش خستگی راننده) | سیستم‌های مدیریت ناوگان پیشرفته |
| ارزش بازار (نقدشوندگی) | بالاتر و پرتقاضاتر | بالا |
| مصرف سوخت (در شرایط بهینه) | خوب و رقابتی | اغلب اندکی بهتر (به خصوص در مدل‌های جدید) |
انتخاب نهایی بر اساس اولویت:
- اولویت شما “قدرت، نقدشوندگی و فضای عالی کابین” است: ولوو FH 460 با توان بالاتر، گیربکس هوشمندتر و فضای داخلی جادارتر (به دلیل کف صاف)، یک کشنده ترانزیت بدون نقص است و در بازار ایران مطمئن‌تر است.
- اولویت شما “کیفیت ساخت، گشتاور قوی‌تر و کاهش هزینه‌های سوخت” است: اسکانیا R 450 با گشتاور بالاتر، کیفیت ساخت کابین سری R و شهرت در بهره‌وری سوخت، یک گزینه کم‌مصرف و بادوام برای مسافت‌های طولانی است، به شرطی که با تونل موتور بزرگ آن کنار بیایید. هم ولوو FH 460 و اسکانیا R 450، برندگان مطلق کلاس خود هستند و انتخاب نری به سلیقه و نیازهای عملیاتی راننده برمی‌گردد.